Εισαγωγή
Η ηλεκτρική διέγερση του περιφερικού νευρικού συστήματος για την αντιμετώπιση του πόνου χρονολογείται από την αρχαιότητα. Η τεχνική αυτή βασίζεται στη θεωρία των πυλών των Melzack και Wall (1965) που υποστηρίζει ότι η διέγερση των μεγάλων νευρικών ινών (Α-δ) εμποδίζει την μετάδοση των επώδυνων ερεθισμάτων μέσω άλλων νευρικών ινών (ίνες C). Οι νευρικές ίνες διεγείρονται με ηλεκτρικό ρεύμα χαμηλής έντασης και αυτό αποκλείει τη μετάδοση επώδυνων ερεθισμάτων προς το νωτιαίο μυελό ή τον εγκέφαλο, ενώ ο ασθενής αντιλαμβάνεται την ηλεκτρική αυτή διέγερση ως μούδιασμα (παραισθησία).
Η εφαρμογή της συγκεκριμένης τεχνικής επιχειρήθηκε για πρώτη Φορά το 1967, ωστόσο δυσκολίες που αφορούσαν κυρίως το τεχνικό μέρος (μεγάλα ηλεκτρόδια) και την τεχνική τοποθέτησης τους (χειρουργική επέμβαση) κατέστησαν τη μέθοδο λιγότερο δημοφιλή. Σήμερα, τα προβλήματα αυτά έχουν λυθεί και η τεχνική της ηλεκτρικής διέγερσης περιφερικών νεύρων είναι ξανά στο προσκήνιο.
Πότε εφαρμόζεται η συγκεκριμένη μέθοδος;
Η χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου ενδείκνυται σε περιπτώσεις χρόνιου, σοβαρού νευροπαθητικού πόνου που επηρεάζει τη λειτουργικότητα των ασθενών αλλά και σε περιπτώσεις χρόνιου πόνου που επιμένει παρά την εφαρμογή συντηρητικών μεθόδων θεραπείας (Φαρμακευτική αγωγή, Φυσικοθεραπεία, χρήση τοπικών αναισθητικών). Να σημειωθεί, ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της μεθόδου είναι η περιοχή που πονά να είναι μια καλά καθορισμένη ανατομική περιοχή που νευρώνεται από ένα συγκεκριμένο νεύρο ή κλάδο κάποιου νεύρου (εκεί δηλαδή όπου θα πραγματοποιηθεί η διέγερση). Να σημειωθεί ότι πριν την οριστική εφαρμογή της μεθόδου (συνήθως 7-10 ημέρες πριν) πραγματοποιείται ένα «τεστ νευροδιέγερσης», δηλαδή μια δοκιμαστική ηλεκτρική διέγερση του νεύρου που γίνεται διαδερμικά. Σε αυτή τη δοκιμασία ο πόνος του ασθενή πρέπει να ανακουφίζεται κατά τουλάχιστο 50% (η αξιολόγηση γίνεται με χρήση κλίμακας πόνου), ώστε να προχωρήσει κανείς σε χρήση της συγκεκριμένης μεθόδου.
Ειδικές ενδείξεις
• Μεθερπητική νευραλγία (προσβολή κάποιου νεύρου από τον ιό του έρπητα)
• Νευροπαθητικός πόνος μετά από τραυματισμό.
• Μετεγχειρητικός νευροπαθητικός πόνος
• Νευροπαθητικός πόνος που αφορά την περιοχή του προσώπου.
• Κλινικά μη θεραπεύσιμη ινιακή νευραλγία
• Μετατρεπόμενη ημικρανία με συνεχή ινιακό πόνο (επεισόδια ημικρανίας σε υπόστρωμα μειωμένης έντασης κεφαλαλγιών)
• Σύμπλοκο περιοχικό σύνδρομο πόνου
• Αθροιστική κεφαλαλγία (έντονος πόνος που ξεκινά στην περιοχή του οφθαλμού και ακτινοβολεί στην κεφαλή, ερυθρότητα του οφθαλμού, οίδημα του βλεφάρου, δακρύρροια και ρινική καταρροή).
Αντενδείξεις
Η μέθοδος δεν εφαρμόζεται σε ασθενείς που:
• λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή
• παρουσιάζουν διαταραχές πήξης του αίματος
• πάσχουν από κάποια τοπική Φλεγμονή στην ανατομική περιοχή που πρέπει να πραγματοποιηθεί η επέμβαση
Χειρουργική τεχνική
Τα ηλεκτρόδια εμφυτεύονται είτε χειρουργικά είτε διαδερμικά, δηλαδή μέσω του δέρματος και μιας βελόνης που εισάγεται κάθετα στην οδό που διανύει το νεύρο. Την εμφύτευση του ηλεκτροδίου ακολουθεί μια δοκιμαστική περίοδος (7-10 ημερών) όπου το ηλεκτρόδιο συντονίζεται και συνδέεται με μια εξωτερική γεννήτρια, ώστε να εκτιμηθεί το μέγεθος ανακούφισης του πόνου που αισθάνεται ο ασθενής. Όταν η δοκιμαστική περίοδος ολοκληρωθεί πραγματοποιείται η εμφύτευση της μόνιμης πλέον γεννήτριας, υποδόρια, συνήθως στην περιοχή των γλουτών ή του κοιλιακού τοιχώματος.
Αποτελέσματα
Βάσει μελετών, τα αποτελέσματα εφαρμογής της συγκεκριμένης μεθόδου σε ασθενείς με σύνδρομα νευροπαθητικού πόνου (σύμπλοκο περιοχικό σύνδρομο πόνου, νευροπάθεια μετά από τραυματισμό ή χειρουργική επέμβαση) είναι ενθαρρυντικά. Οι ασθενείς αυτοί μελετήθηκαν για διάστημα έως και 3 έτη μετά την εφαρμογή της μεθόδου και ποσοστό 60-70% αυτών παρουσίασε κατά 50% μείωση του πόνου. Παρόμοια ποσοστά ανακούφισης των ασθενών περιγράφηκαν σε μελέτες με ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν με τη μέθοδο αυτή για ινιακή νευραλγία (κεφαλαλγία με εντόπιση στην οπίσθια πλευρά του κρανίου).